Καλέντουλα
Φυτό ετήσιο, γνωστό σε όλους, που κατάγεται από την Αίγυπτο, καλλιεργείται συχνά στους κήπους για τα άνθη του και είναι διαδεδομένο στους κήπους και τους αγρούς. Η καλέντουλα είναι φυτό κοινότατο και στη χώρα μας, ιδιαίτερα στα Κύθηρα, όπου καλλιεργείται ως καλλωπιστικό, ενώ αφθονείκαι ως αυτοφυές σε καλλιεργημένους και ακαλλιέργητους μεσημβρινούς τόπους.
Η εποχή της άνθησης και της συλλογής είναι Μάιος-Οκτώβριος και χρησιμοποιούμενα μέρη τα άνθη του φυτού (Fiores Calendulae), που όταν ξεραθούν γίνονται ελαφρά, εύθραυστα, χωρίς μυρωδιά και με γεύση ελαφρά πικρή.
Συστατικά
Τα κεφάλια των ανθών παράγουν ένα αιθέριο έλαιο, που περιέχει καροτινοειδείς ενώσεις (καροτίνη, καλεντουλίνη, που είναι και το πιο δραστικό συστατικό του φυτού, και λυκοπίνη), ενώ περιέχουν ακόμη μια ρητίνη, μια σαπωνίνη και μια πικρή ουσία. Γενικά, τα άνθη σε φρέσκια κατάσταση αναδίδουν μια μυρωδιά δυνατή, λίγο ναυτιώδη και δυσάρεστη και έχουν γεύση υπόστυφη. Η ρίζα είναι αρωματική και έχει δριμεία γεύση. Τα φύλλα έχουν γεύση δυσάρεστη, ενώ το έγχυμά τους (10-15 γρ. σε 500 γρ. νερό), αναδίδει μια μυρωδιά ανάλογη με του κρασιού.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Η καλέντουλα είναι αποτελεσματικό αντιφλεγμονώδες και επουλωτικό φάρμακο . Υποβοηθά τη γρήγορα επούλωση των πληγών, ενώ είναι και χολαιρετικό, αποτελεσματικό εμμηναγωγά, σπασμολυτικό, αντιπυρετικό και αντί-εξανθηματικό. Επίσης , έχει μια ναρκωτική δύναμη, ενώ έχει δοθεί με επιτυχία κατά των ιλίγγων, των διαλειπόντων πυρετών, κατά της χλώρωσης και των χοιραδικών παθήσεων. Επιπλέον, είναι εφιδρωτικό, αντισηπτικό, αποτελεσματικό για τις στοματίτιδες, τα τσιμπήματα της σφήκας και των μελισσών, αντιεμετικό και κατά της αρθρίτιδας. Τα άνθη του φυτού (που περιέχουν χοληστερίνη) είναι καθαρτικά, εφιδρωτικά, τονωτικά, σπασμολυτικά, εμμηναγωγά και κατά του ίκτερου.
Εφαρμογές
Η καλέντουλα εφαρμόζεται ως αλοιφή πάνω στις πληγές και τις εξελκώσεις που αργούν να κλείσουν, ασκώντας μια επίδραση όμοια με εκείνη της αμαμηλίδας της βιργινιανής. Σε εσωτερική χρήση χρησιμοποιείται σε βάμμα ή εκχύλισμα όπως η άρνικα, με την οποία έχει τις ίδιες ιδιότητες. Ως εμμηναγωγά χρησιμοποιείται ενωμένο συνήθως με αρτεμισία, σε ατμόλουτρα του κόλπου και της μήτρας. Σε εξωτερική χρήση, οι κομπρέσες και τα καταπλάσματα των ανθέων της είναι αποτελεσματικά για εγκαύματα, τσιμπήματα, χρόνιες παθήσεις των ματιών, τη φλεβίτιδα, τις χιονίστρες και την επιπεφυκίτιδα. Ο χυμός των κοτσανιών της εξαφανίζει τους κάλους και τις κρεατοελιές. Εξωτερικά χρησιμοποιείται ο χυμός ή το φίλημα στις πληγές, ενώ το αφέψημα χρησιμοποιείται για το έκζεμα, το ερυσίπελας και τις κρεατοελιές. Εσωτερικά το αφέψημα από τα άνθη της είναι αποτελεσματικό για τη γαστρίτιδα, το έλκος του στομαχιού και του δωδεκαδάκτυλου, ενώ δρα και ως χωνευτικό και χολαγωγικό.
Άνθη του φυτού που θα μουσκέψουν σε λάδι, δίνουν αλοιφή θεραπευτικήτων πληγών. Άνθη σε μπάνιο ξεκουράζουν τα πόδια. Το έγχυμα των ανθέων και των φύλλων είναι γενικότερα τονωτικό κατά των κιρσών, ενώ συντελεί στη διατήρηση των αιμοφόρων αγγείων, υγιών και πιστεύεται ότι απομακρύνει το γήρας.
Η καλέντοuλα χρησιμοποιείται σε αλοιφή κατά της ακμής, κατά των παλιών και νέων ουλών, ως κατευναστική των φλεγμονών και ευεργετική στο δέρμα.