Δίκταμος
Από τα χαρακτηριστικά φυτά της Κρήτης και από τα αγαπημένα βότανα των Κρητικών. Τελευταία καλλιεργείται καθώς ο αυτοφυής
είναι σπάνιος και η συλλογή του είναι δύσκολη. Χρήσιμα μέρη του είναι τα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές, που συλλέγονται από την εποχή της άνθησης (τέλη Μαΐου) μέχρι τον Οκτώβρη, ξηραίνονται και φυλάγονται σε γυάλινα βάζα καλά κλεισμένα.
Ο δίκταμος ήταν γνωστός από την αρχαιότητα και θεωρούνταν πανάκεια σε πολλές παθήσεις καθώς και στην επούλωση των τραυμάτων. Ήταν αφιερωμένος στη θεά Άρτεμη, γιατί πίστευαν ότι διευκολύνει τον τοκετό, γι' αυτό και η θεά παριστάνονταν στα αγάλματα στεφανωμένη με κλαδιά δίκταμου.
Κατά το Μεσαίωνα χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή ορεκτικών και χωνευτικών λικέρ, όπως η βενεδικτίνη. Τα πληγωμένα αγριοκάτσικο και τα ελάφια έτρωγαν δίκταμο για να θεραπευτούν ενώ αναφέρεται ότι έβγαινε και το βέλος από την πληγή τους .
Συστατικά
Τα φύλλα και όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού περιέχουν αιθέριο έλαιο, το δικταμέλαιο, που λαμβάνεται με απόσταξη και περιέχει πουλεγόνη (80-85%), θυμόλη, καρβακρόλη.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Ο δίκταμος είναι φυτό τονωτικό και διεγερτικό του πεπτικού συστήματος, σπασμολυτικό, στυπτικό, επουλωτικό, καταπραϋντικό των πόνων του στομαχιού και των εντέρων. Είναι ακόμη διουρητικό, χολαγωγικό, εμμηναγωγά, καταπολεμά τις αμοιβάδες, καταπραΰνει τον πονοκέφαλο και τον πονόδοντο.
Ευεργετικό σε περιπτώσεις νευρικών διαταραχών, στο σκορβούτο
και σε διαλείποντες πυρετούς.
Εφαρμογές
Εσωτερικά χρησιμοποιείται το αφέψημα του δίκταμου (1 0-15 γρ. σε μισό λίτρο νερού) ή το έγχυμα (5-15 γρ. με 1 λίτρο βραστό νερό). Πίνουμε δύο φλιτζάνια την ημέρα. Εξωτερικά σε κατάπλασμα επουλώνει τις πληγές, τα έλκη, είναι ευεργετικός στα σπυριά και τα αποστήματα.
Η μάσηση για αρκετή ώρα φύλλων δίκταμου λέγεται ότι καταπραΰνει τον πονόδοντο και τον πονοκέφαλο. Επίσης ζεστό μπάνιο για μισή ώρα σε νερό, όπου έχουμε βάλει φύλλα και άνθη δίκταμου, προκαλεί ερωτική διέγερση και μας διατηρεί νέους. Συχνή χρήση αφεψήματος δίκταμου μπορεί να προκαλέσει διακοπή της κύησης αλλά για τις επίτοκες διευκολύνει τον
τοκετό. Το αιθέριο έλαιο του δίκταμου χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και στην ποτοποιία, ενώ το ίδιο το φυτό είναι από τα σημαντικότερα μελιτογόνα φυτά.