Η σοκολάτα και το κακάο είναι δύο διαφορετικές έννοιες και δεν θα πρέπει να συγχέονται! Τα ευεργετικά οφέλη της σοκολάτας αποδίδονται στο κακάο, το οποίο είναι το άπαχο συστατικό των φασολιών του κακάο (cocoa liquor - finely ground cocoa beans). Η επιστημονική ονομασία των σπόρων του τροπικού δέντρου κακάο είναι Theobroma cacao. Η λέξη Theobroma έχει ελληνική προέλευση (προέρχεται από τις λέξεις θεός και βρώση) και σημαίνει φαγητό των Θεών.
Το κακάο περιέχει μεγάλη ποσότητα φαινολικών φυτοχημικών συστατικών, που είναι γνωστά ως φλαβονοειδή, τα οποία κυρίως ευθύνονται για την επίδρασή τους στην ψυχολογική μας διάθεση. Τα αντιοξειδωτικά αυτά συστατικά εμφανίζουν πολλές ευεργετικές δράσεις στον εγκέφαλο. Καθώς εισέρχονται στο εγκέφαλο, προάγουν μία διέγερση στην αιμάτωση του εγκεφάλου. Επιπλέον, τα φλαβονοειδή ενισχύουν τις γνωστικές ικανότητες, παράλληλα με την αντιγήρανση και τη μείωση του κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου του Alzheimer και τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου σε ανθρώπους. Η υπερβολική παραγωγή ελεύθερων ριζών προκαλεί βλάβη στα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων και των DNA κυττάρων. Τα φλαβονοειδή δρώντας ως αντιοξειδωτικά περιορίζουν τις βλάβες που μπορούν να προκαλέσουν οι ελεύθερες ρίζες.
Η σοκολάτα προκαλεί θετικές επιδράσεις στη διάθεση και για τον λόγο αυτό δεν είναι τυχαίο που καταναλώνεται υπό συναισθηματική πίεση. Το κακάο διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα και κατά την κατανάλωσή του εκκρίνονται από τον εγκέφαλο ενδορφίνες, ουσίες με αναλγητικές ιδιότητες που βελτιώνουν την ψυχική διάθεση. Επιπλέον, εκκρίνεται σεροτονίνη, ουσία με αντικαταθλιπτική και αγχολυτική δράση. Έχει αλληλεπιδράσεις με νευροδιαβιβαστές, που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της διάθεσης, αλλά και στη ρύθμιση της όρεξης.
Περιέχει φώσφορο (P), κάλιο (K) και μαγνήσιο (Mg) τα οποία βελτιώνουν τη διάθεση των γυναικών, ιδιαίτερα στην προεμμηνορροϊκή περίοδο. Η κατανάλωση των πολυφαινολών του κακάο μπορεί να ενισχύσει τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης (καλή χοληστερόλη) και να μειώσει τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης (κακή χοληστερόλη).
Συμβάλλει στη βελτίωση των επιπέδων ινσουλίνης, η οποία βοηθάει στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.
Βοηθάει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και συμβάλλει στη σωστή κυκλοφορία του αίματος.
Περιέχει βιταμίνες του συμπλέγματος Β οι οποίες βοηθούν στο να αξιοποιηθούν τα θρεπτικά συστατικά των τροφών και συμβάλλουν στο να απορροφηθούν από τον οργανισμό μας τα διάφορα μέταλλα και κυρίως ο σίδηρος (Fe).
Μεταξύ των άλλων η μαύρη σοκολάτα περιέχει και θεοβρωμίνη (theobromine) η οποία έχει διουρητική δράση, βοηθώντας τον οργανισμό μας στη μη κατακράτηση υγρών. Η θεοβρωμίνη είναι κατά 30% αποτελεσματικότερη εναντίον του επίμονου βήχα ακόμη και από την κωδεϊνη που θεωρείται καλό αντιβηχικό φάρμακο, χωρίς παρενέργειες. Επιστήμονες ερευνητές καταλήγουν στο ότι η κατανάλωση μαύρης σοκολάτας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου με τη βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης και λιπιδίων. Μερικά ακόμη οφέλη της μαύρης σοκολάτας είναι ότι βελτιώνει την κατάσταση των αγγείων ενώ παράλληλα αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη των κυττάρων.
Σε μια επιστημονική έρευνα , απομονώθηκε μια ουσία του κακάο, η προκυανιδίνη και εξετάστηκε η δράση της σε καλλιέργειες καρκινικών κυττάρων του μαστού. Το πόρισμα της έρευνας κατέληξε στο ότι η προκυανιδίνη σταματούσε τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων.
Τελευταία έχουν δημοσιευθεί ορισμένα συμπεράσματα μιας έρευνας ότι οι καταναλωτές σοκολάτας ζουν ένα χρόνο περισσότερο από τους μη καταναλωτές, και αυτό το αποδίδουν στις πολυφαινόλες και τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στη σοκολάτα. Η έρευνα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.
Ωστόσο αν και μπορεί να ωφελήσει την ανθρώπινη υγεία, θα πρέπει η κατανάλωσή της να εφαρμόζεται με μέτρο καθώς η ανεξέλεγκτη κατανάλωση μπορεί εύκολα να αυξήσει τις ποσότητες κορεσμένων λιπαρών και θερμίδων.